روغن موتور یکی از حیاتیترین مایعات در هر خودرو است که وظیفهی روانکاری قطعات متحرک موتور، کاهش اصطکاک، جلوگیری از سایش و کمک به خنککاری را بر عهده دارد. میزان کافی این روغن برای عملکرد صحیح و طول عمر موتور اهمیت زیادی دارد، زیرا کم شدن آن میتواند باعث افزایش حرارت، فرسودگی قطعات و در نهایت آسیب جدی به موتور شود. مهمترین دلیل کاهش روغن موتور معمولاً نشت یا تبخیر تدریجی در اثر حرارت بالا است که در صورت بیتوجهی، عواقب پرهزینهای به دنبال دارد. “به همین دلیل، قبل از خرید خودروی کارکرده، استفاده از خدمات کارشناسی خودرو سیار توصیه میشود تا سطح و کیفیت روغن موتور و دیگر بخشهای حیاتی خودرو بدون نیاز به جابجایی خودرو، بهطور کامل بررسی شود.
در ادامه این مقاله، به طور کامل بررسی میکنیم که اگر روغن موتور کم شود چه میشود، چه نشانههایی دارد و چگونه میتوان از بروز این مشکل جلوگیری کرد.
اگر روغن موتور کم باشد چه میشود؟
کم شدن روغن موتور یکی از خطرناکترین وضعیتهایی است که میتواند برای خودرو پیش بیاید، زیرا این مایع نقش حیاتی در سلامت موتور دارد. وقتی سطح روغن پایین میآید، فرآیند روانکاری قطعات داخلی موتور بهدرستی انجام نمیشود. در نتیجه، اصطکاک بین قطعات افزایش پیدا میکند، دمای موتور بالا میرود و احتمال سوختن واشر سرسیلندر یا قفل کردن موتور (گیرپاژ) بسیار زیاد میشود.
در مراحل اولیه، ممکن است تنها صدای غیرعادی از موتور یا روشن شدن چراغ هشدار روغن روی داشبورد را ببینید، اما اگر این هشدار نادیده گرفته شود، بهتدریج خسارتهای سنگینی مانند سایش پیستونها، یاتاقانها و میللنگ رخ میدهد. در نهایت، موتور ممکن است از کار بیفتد و نیاز به تعمیر یا تعویض کامل پیدا کند.
به طور خلاصه، کم شدن روغن موتور نهتنها کارایی خودرو را کاهش میدهد، بلکه در صورت بیتوجهی میتواند به یکی از پرهزینهترین خرابیهای فنی منجر شود.
“در برخی موارد، میتوان با روشهای غیرتعمیراتی میزان روغنسوزی را کاهش داد؛ برای آشنایی با روشهای عملی، مقاله رفع روغنسوزی بدون تعمیر را بخوانید.
روشهای پیشگیری از کم شدن روغن موتور
برای جلوگیری از کم شدن روغن موتور و آسیبهای جدی ناشی از آن، رعایت چند نکته ساده اما مهم ضروری است:
- بررسی منظم سطح روغن:
حداقل ماهی یکبار (یا قبل از هر سفر طولانی) با استفاده از گیج روغن، سطح آن را در حالت سرد و روی سطح صاف بررسی کنید. اگر روغن کمتر از حد مجاز بود، آن را تا سطح استاندارد پر کنید. - تعویض بهموقع روغن موتور:
طبق دفترچه راهنمای خودرو یا توصیه مکانیک، روغن موتور باید در بازههای زمانی مشخص (معمولاً هر ۵ تا ۱۰ هزار کیلومتر) تعویض شود. تاخیر در تعویض روغن باعث کاهش کیفیت و تبخیر سریعتر آن میشود. - استفاده از روغن مناسب:
همیشه از روغن موتوری استفاده کنید که با نوع موتور و شرایط آبوهوایی محل زندگیتان سازگار باشد. استفاده از روغن بیکیفیت یا نامناسب باعث سوختن یا تبخیر سریعتر آن میشود. - بررسی نشتیها:
نشتی از قسمتهایی مانند کارتل، فیلتر روغن یا واشرها یکی از دلایل اصلی کم شدن روغن است. هرگونه لکه روغن در محل پارک خودرو را جدی بگیرید و در صورت مشاهده نشتی، سریعاً به تعمیرگاه مراجعه کنید. - توجه به نشانههای هشدار:
روشن شدن چراغ روغن، افزایش صدای موتور، یا بوی سوختگی میتواند نشاندهنده کاهش سطح روغن باشد. در چنین شرایطی، بلافاصله خودرو را متوقف و علت را بررسی کنید.
با رعایت این نکات ساده، میتوانید از کم شدن روغن موتور و خسارتهای سنگین ناشی از آن جلوگیری کرده و عمر مفید موتور خودرو را بهطور چشمگیری افزایش دهید. حتی برای مطمئن شدن از سلامت موتور و کاهش ریسک مشکلات جدی، میتوانید از کارشناسی خودرو استفاده کنید؛ جزئیات هزینهها در مقاله هزینه کارشناسی خودرو آمده است.
علائم کم بودن روغن موتور
کم شدن روغن موتور معمولاً با نشانههایی همراه است که در صورت دقت میتوان قبل از بروز آسیب جدی آن را تشخیص داد. مهمترین علائم عبارتاند از:
- روشن شدن چراغ هشدار روغن روی داشبورد:
یکی از واضحترین نشانهها، روشن شدن چراغ قرمز رنگ «روغن» است. این چراغ هشدار میدهد که فشار روغن در سیستم پایین آمده و نیاز به بررسی فوری دارد. - صدای غیرعادی از موتور:
وقتی روغن کافی در موتور نباشد، قطعات فلزی بدون روانکاری مناسب با یکدیگر تماس پیدا میکنند و صدای تقتق، ضربه یا ساییدگی از موتور شنیده میشود. - افزایش دمای موتور:
روغن موتور نقش مهمی در خنککاری دارد. در صورت کاهش سطح روغن، دمای موتور سریعتر بالا میرود و ممکن است آمپر حرارت بیش از حد معمول را نشان دهد. - بوی سوختگی در داخل خودرو یا اطراف موتور:
اگر روغن نشت کرده و روی بخشهای داغ موتور بریزد، بوی سوختگی خاصی احساس میشود که نشانهای از کمبود یا نشت روغن است. - دود آبی از اگزوز:
خروج دود آبیرنگ از اگزوز معمولاً به معنی سوختن روغن در محفظه احتراق است، که میتواند در اثر کم شدن یا نشت روغن از رینگها و واشرها باشد. - ضعیف شدن عملکرد موتور:
کمبود روغن باعث افزایش اصطکاک و کاهش توان حرکتی موتور میشود، در نتیجه خودرو کندتر عمل میکند و شتاب اولیه کاهش مییابد.
اگر هر یک از این نشانهها را مشاهده کردید، باید بلافاصله سطح روغن را بررسی و در صورت نیاز آن را تنظیم یا تعویض کنید. بیتوجهی به این علائم میتواند منجر به خرابی جدی و پرهزینه موتور شود.
علائم کم شدن روغن موتور در پراید
خودروی پراید به دلیل ساختار ساده موتور و حساسیت بالای آن به کاهش روغن، معمولاً علائم کم شدن روغن را زودتر از برخی خودروهای دیگر نشان میدهد. شناخت این نشانهها کمک میکند تا از آسیبهای سنگین و پرهزینه به موتور جلوگیری کنید. در ادامه مهمترین علائم کم شدن روغن موتور در پراید را مرور میکنیم:
- روشن شدن چراغ روغن روی صفحه کیلومتر:
یکی از اولین نشانهها در پراید، روشن شدن چراغ قرمز رنگ روغن است. این چراغ نشاندهنده کاهش فشار روغن در موتور است و باید فوراً خودرو را متوقف کرده و سطح روغن بررسی شود. - صدای تقتق یا کوبش از موتور:
اگر روغن کافی در موتور نباشد، یاتاقانها و میللنگ بدون روانکاری مناسب کار میکنند و صدای «تقتق» یا «ضربه» از داخل موتور شنیده میشود. این صدا در پراید بهویژه هنگام گاز دادن یا در حالت درجا محسوس است. - افزایش دمای موتور:
در پراید، پایین آمدن سطح روغن باعث میشود دمای موتور سریعتر بالا برود، چون روغن علاوه بر روانکاری، در خنککاری موتور هم نقش دارد. افزایش غیرعادی آمپر دما هشدار مهمی است. - کاهش شتاب و عملکرد موتور:
موتور پراید در صورت کمبود روغن، به دلیل افزایش اصطکاک، بازدهی و توان خود را از دست میدهد و راننده متوجه سنگینی و کندی خودرو در هنگام حرکت میشود. - بوی سوختگی یا دود آبی از اگزوز:
اگر واشرها یا رینگهای پیستون فرسوده باشند، روغن وارد محفظه احتراق میشود و دود آبی از اگزوز خارج میگردد. بوی سوختگی نیز میتواند ناشی از نشت روغن روی بخشهای داغ موتور باشد. - نشتی روغن در زیر خودرو:
در پراید، نشت از نواحی مانند کارتل، واشر درپوش سوپاپ یا فیلتر روغن بسیار شایع است. اگر پس از پارک خودرو لکه روغن روی زمین مشاهده کردید، حتماً به تعمیرگاه مراجعه کنید.
🔧 توصیه:
برای جلوگیری از بروز این مشکلات، هر ۱۰۰۰ کیلومتر یکبار سطح روغن را با گیج بررسی کنید و هر ۵۰۰۰ تا ۷۰۰۰ کیلومتر روغن را تعویض نمایید. استفاده از روغن مناسب (مانند ۱۰W40 یا ۲۰W50 بسته به فصل و مدل موتور) نیز تأثیر زیادی در حفظ سلامت موتور پراید دارد.
مقدار مجاز کم شدن روغن موتور
کاهش جزئی روغن موتور در کارکرد طبیعی خودرو امری معمول است، زیرا بخشی از روغن در اثر حرارت و تبخیر از بین میرود. اما اگر این کاهش از حد مجاز بیشتر شود، میتواند نشانهای از نشتی یا روغنسوزی باشد. در این صورت تشخیص روغن سوزی ماشین مهم است که باید به علائم آن توجه نمود.
مقدار مجاز کم شدن روغن بسته به نوع موتور متفاوت است و معمولاً بین ۱۰۰ تا ۳۰۰ سیسی در هر ۱۰۰۰ کیلومتر طبیعی محسوب میشود. در ادامه، مقدار مجاز کم شدن روغن موتور را در چند خودرو پرکاربرد مانند پراید، پژو ۴۰۵، تیبا و TU5 بررسی میکنیم.
۱. پراید (موتور B3 و M13)
- مقدار مجاز کم شدن روغن: حدود ۱۰۰ تا ۲۰۰ سیسی در هر ۱۰۰۰ کیلومتر
- اگر بیش از ۵۰۰ سیسی در ۱۰۰۰ کیلومتر کم کند، باید بررسی فنی شود (احتمال روغنسوزی یا نشتی).
- حجم کل روغن موتور پراید حدود ۳.۵ تا ۳.۷ لیتر است.
۲. پژو ۴۰۵ (موتور XU7)
- مقدار مجاز کم شدن روغن: تا حدود ۲۵۰ سیسی در هر ۱۰۰۰ کیلومتر طبیعی است.
- اگر بیش از ۵۰۰ سیسی در ۱۰۰۰ کیلومتر کم شود، یعنی موتور دچار عیب (رینگ، واشر یا نشت خارجی) است.
- حجم روغن کل موتور XU7 حدود ۴.۵ لیتر است.
۳. موتور TU5 (پژو ۲۰۶، پارس TU5، ۲۰۷ و غیره)
- مقدار مجاز کم شدن روغن: تا ۱۰۰ تا ۳۰۰ سیسی در هر ۱۰۰۰ کیلومتر قابل قبول است.
- در موتورهای سالم معمولاً مصرف بسیار پایینتر (زیر ۱۰۰ سیسی) است.
- حجم کل روغن TU5 حدود ۳.۵ تا ۴ لیتر است.
۴. تیبا (موتور M15)
- مقدار مجاز کم شدن روغن: حدود ۱۰۰ تا ۲۰۰ سیسی در هر ۱۰۰۰ کیلومتر
- اگر کاهش روغن بیش از ۳۰۰ سیسی در هر ۱۰۰۰ کیلومتر باشد، بهتر است نشتیها یا رینگها بررسی شوند.
- ظرفیت کل روغن موتور تیبا حدود ۳.۵ لیتر است.
۵. موتور XU7 (پژو ۴۰۵، پارس، سمند معمولی)
- همانطور که بالا اشاره شد،
حداکثر مجاز کم شدن روغن: حدود ۲۵۰ سیسی در هر ۱۰۰۰ کیلومتر - در خودروهایی که زیاد در ترافیک، گرما یا دور موتور بالا کار میکنند، تبخیر روغن کمی بیشتر است.
ماشین روغن کم میکنه ولی دود نمیکنه؟
ماشین روغن کم میکنه ولی دود نمیکنه؟ بله، این اتفاق کاملاً ممکن است و دلایل مختلفی دارد. کم شدن روغن همیشه به معنای سوختن آن در محفظه احتراق (که باعث دود آبی میشود) نیست. در ادامه، چند علت رایج برای کاهش روغن بدون دود را بررسی میکنیم:
🔧 ۱. نشت خارجی روغن
- شایعترین علت در خودروهایی مثل پراید، پژو و سمند.
- ممکن است روغن از قسمتهایی مانند کارتل، واشر قالپاق سوپاپ، فیلتر روغن، یا دور پیچ تخلیه کارتل نشت کند.
- گاهی نشت خیلی جزئی است و فقط هنگام گرم شدن موتور بخار میشود، پس روی زمین لکهای دیده نمیشود.
راهحل: زیر موتور و اطراف فیلتر را تمیز کنید، سپس چند روز بعد بررسی کنید آیا دوباره چرب شده یا نه.
⚙️ ۲. تبخیر روغن در دمای بالا
- در موتورهای قدیمیتر یا در هوای گرم، بخشی از روغن در اثر حرارت زیاد موتور تبخیر میشود.
- این تبخیر معمولاً دود قابلمشاهده تولید نمیکند، اما در درازمدت باعث کاهش سطح روغن میشود.
راهحل: از روغن موتور با گرید و ویسکوزیته مناسب فصل استفاده کنید (مثلاً ۲۰W50 در تابستان برای پراید).
🧩 ۳. خرابی واشرها یا اورینگها
- در برخی موارد، روغن از طریق واشر سرسیلندر یا اورینگ سوپاپها وارد محفظه احتراق میشود، اما در مقدار کم.
- این مقدار ممکن است بهقدری ناچیز باشد که دود قابلدیدن ایجاد نکند، اما در طول زمان سطح روغن را پایین بیاورد.
راهحل: تست کمپرس یا نشت روغن برای اطمینان از سلامت واشرها انجام شود. کمپرس موتور نشاندهنده فشار و سلامت سیلندرها است و کاهش آن میتواند باعث نشت روغن یا روغنسوزی شود.
🔩 ۴. روغنسوزی خفیف در دور بالا
- گاهی فقط در دور موتور بالا روغن کمی میسوزد، ولی راننده در شرایط عادی متوجه دود نمیشود.
- این مورد بیشتر در خودروهایی با رینگ پیستون نیمسوز یا فرسوده دیده میشود.
راهحل: تست رینگ پیستون در تعمیرگاه یا با اندازهگیری فشار کمپرس سیلندر.
🛢 ۵. استفاده از روغن بیکیفیت یا نامناسب
- روغنهای ارزان و تقلبی سریعتر تجزیه و تبخیر میشوند.
- در نتیجه بدون هیچ نشتی یا دودی، سطح روغن کاهش مییابد.
راهحل: همیشه از برند معتبر و گرید توصیهشده توسط کارخانه استفاده کن.
جمع بندی
اگر روغن موتور کم باشد، عملکرد روانکاری و خنککاری موتور دچار اختلال میشود، اصطکاک و دمای موتور افزایش مییابد و قطعات مهم مانند یاتاقانها و رینگها در معرض آسیب قرار میگیرند. علائم این وضعیت شامل روشن شدن چراغ هشدار، صدای غیرعادی موتور، افزایش دما و کاهش شتاب خودرو است.
برای پیشگیری، باید سطح روغن را منظم بررسی، روغن مناسب استفاده، تعویض بهموقع انجام و نشتیها کنترل شود. حتی اگر ماشین روغن کم کند ولی دود نداشته باشد، ممکن است علت آن نشت یا تبخیر باشد.
مقدار مجاز کم شدن روغن بسته به نوع خودرو معمولاً ۱۰۰ تا ۳۰۰ سیسی در هر ۱۰۰۰ کیلومتر است و رعایت این حد به حفظ سلامت موتور و کاهش هزینههای تعمیر کمک میکند.
مقالاتی که میتواند برای شما مفید باشد:
![ماشین روغن کم میکنه ولی دود نمیکنه؟ [علائم + علل + راه حل ]](https://alocheck.com/wp-content/uploads/2025/11/ماشین-روغن-کم-میکنه-ولی-دود-نمیکنه-300x200.webp)
