لیسه گیری خودرو (که گاهی به عنوان قلمگیری تخصصی یا ترمیم خط و خش عمیق نیز شناخته میشود) یکی از روشهای تخصصی و بسیار دقیق برای ترمیم خطوط و خراشهای عمیق روی بدنه خودرو است، بدون اینکه نیاز به رنگآمیزی کامل آن قطعه باشد.
هدف اصلی لیسه گیری، حفظ رنگ فابریک (کارخانهای) خودرو روی قطعه آسیبدیده است.
در ادامه به توضیح کامل این فرآیند، مزایا و محدودیتهای آن میپردازم:
لیسه گیری خودرو چیست؟
لیسهگیری خودرو به عملی گفته میشود که طی آن رنگ سطح خودرو بهصورت خیلی نازک و کنترلشده با استفاده از ابزار خاصی (مثل دستگاه پولیش یا ابزار دستی به همراه خمیرهای مخصوص) برداشته میشود تا خطوخشها، لکهها، اکسیداسیون، و دیگر عیوب سطح رنگ حذف شود و رنگ خودرو دوباره براق و صاف شود.
به عبارتی سادهتر، لیسهگیری خودرو یک نوع پولیش یا ترمیم رنگ است که با برداشتن لایه بسیار نازکی از رنگ یا لاک بالایی، ظاهر رنگ خودرو را تازه و درخشان میکند.
این روش عمدتاً شامل دو مرحله کلیدی است: پر کردن خط و همسطح سازی.
۱. مرحله پر کردن (Filling)
در این مرحله، تکنسین با استفاده از ابزارهای بسیار ظریف (مانند قلمهای موی نازک یا سوزنهای مخصوص که در واقع همان “لیسه” نامیده میشوند) رنگ دقیقی که متناسب با کد رنگ خودرو است، را برداشته و آن را دقیقاً درون شیار خط و خش قرار میدهد.
نکته: رنگ باید بهگونهای اعمال شود که فقط داخل شیار را پر کند و کمترین میزان پخش روی رنگ سالم اطراف خط را داشته باشد.
۲. مرحله همسطح سازی و پالیش (Leveling and Polishing)
پس از خشک شدن رنگ پرکننده، رنگ درون خط کمی برآمدهتر از سطح اصلی بدنه خواهد بود. در این مرحله، تکنسین با استفاده از ابزارهای خاص و مواد ساینده بسیار ریز (مانند سنبادههای فوقالعاده نرم یا خمیر لیسهگیری) سطح رنگ جدید را با سطح رنگ فابریک اطراف همسطح میکند.
در نهایت، با پولیش و واکس زنی محل، شفافیت رنگ فابریک بازگردانده شده و خط و خش عملاً ناپدید یا حداقل بسیار کمرنگ و غیرقابل تشخیص میشود.
برای دریافت کارشناسی خودرو در محل و کارشناسی خودرو آنلاین کافی است با ۰۲۱۹۱۰۰۸۰۰۴ تماس بگیرید.
مزایای لیسه گیری
- حفظ رنگ فابریک و ارزش خودرو: بزرگترین مزیت لیسه گیری این است که قطعه رنگ نمیشود. این امر از لحاظ کارشناسی به معنای حفظ اصالت و رنگ فابریک کارخانه بوده و تأثیر منفی کمتری بر قیمت فروش خودرو میگذارد.
- سرعت بالا: این فرآیند معمولاً بسیار سریعتر از نقاشی سنتی (که نیاز به بتونهکاری، آستر زنی و خشک شدن طولانی دارد) انجام میشود.
- هزینه کمتر: لیسه گیری معمولاً هزینه کمتری نسبت به رنگ کردن کامل یک قطعه دارد.
- دقت بالا: برای خطوط نازک و عمیق، لیسه گیری بهترین نتیجه ظاهری را به دست میدهد و جایگزینی مناسب برای قلمگیریهای غیرحرفهای و بدشکل است.
معایب لیسه گیری خودرو
با وجود مزایای فراوان لیسه گیری در حفظ اصالت و رنگ فابریک خودرو، این فرآیند تخصصی نیز دارای معایب و محدودیتهایی است که آگاهی از آنها برای هر مالک خودرو ضروری است:
۱. نیازمندی به مهارت بسیار بالا و ابزار تخصصی
لیسه گیری یک کار فوقالعاده حساس و ظریف است. بزرگترین عیب آن این است که:
- نتیجه کار کاملاً وابسته به مهارت تکنسین است: اگر فرد متخصص نباشد، به جای همسطح کردن رنگ پرکننده، ممکن است به کیلر (لایه محافظ) اطراف خط آسیب بزند، یا رنگ پرکننده را به درستی با سطح همسان نکند که نتیجه نهایی بسیار بد و مشخص خواهد بود (همانند قلمگیریهای قدیمی).
- استفاده از رنگ دقیق: تکنسین باید بتواند کد رنگ خودرو را با استفاده از ترکیبکنندههای دقیق، کاملاً بازسازی کند. هرگونه تفاوت در تناژ رنگ، ترمیم را در زیر نور مشخص میکند.
۲. محدودیت در نوع آسیب قابل ترمیم
همانطور که قبلاً اشاره شد، لیسه گیری یک راهحل جامع نیست:
- نامناسب برای آسیبهای گسترده: اگر خط و خش پهن باشد یا ناحیه بزرگی از رنگ را از بین برده باشد، پر کردن آن با لیسه گیری نه تنها نتیجه خوبی نمیدهد، بلکه منجر به ایجاد لکهای بزرگ روی سطح میشود و در این حالت، رنگ کردن قطعه اجتنابناپذیر است.
- ناتوانی در رفع آسیبهای زیرین: اگر ضربه به حدی شدید باشد که علاوه بر رنگ، بدنه فلزی خودرو را نیز دچار فرورفتگی کرده باشد، لیسه گیری بدون صافکاری (یا صافکاری بدون رنگ) کارایی ندارد.
۳. امکان تشخیص در زوایای خاص
با اینکه هدف لیسه گیری، محو کردن کامل خط است، اما در برخی شرایط نوری و برای برخی رنگها، ممکن است ترمیم کاملاً از دید محو نشود:
- زیر نور مستقیم خورشید یا نور مهتابی شدید: در برخی موارد (بهویژه در رنگهای متالیک یا صدفی که دارای دانه هستند)، اگر با دقت بسیار زیاد از زاویه نزدیک نگاه شود، بافت یا درخشندگی محل ترمیم ممکن است اندکی با رنگ فابریک تفاوت داشته باشد.
- حساسیت کارشناسان بسیار دقیق: اگر خودرو در معرض کارشناسی بسیار سختگیرانه قرار گیرد، ممکن است کارشناس خودرو وجود ترمیم جزئی را در گزارش قید کند.
۴. زمانبر بودن فرآیند خشک شدن
پس از اعمال رنگ برای پر کردن خط، باید زمان کافی برای خشک شدن و سفت شدن کامل رنگ داده شود. این مرحله میتواند طولانی باشد و نباید عجله کرد؛ زیرا اگر همسطحسازی قبل از خشک شدن کامل انجام شود، رنگ پرکننده جمع شده و فرآیند باید دوباره تکرار شود.
به طور کلی، معایب لیسه گیری بیشتر به محدودیتهای کاربردی و نیازمندیهای مهارتی آن باز میگردد، نه آسیب رساندن به خودرو. اگر آسیب وارد شده در محدوده قابل ترمیم لیسه گیری نباشد و یا توسط فرد غیرمتخصص انجام شود، نتیجه نهایی نامطلوب خواهد بود.
محدودیتها و موارد استفاده
لیسه گیری برای همه نوع آسیب رنگ قابل استفاده نیست:
- مناسب برای: خطوط نازک، عمیق و خطی (مانند خطوط ایجاد شده توسط کلید، شاخه درخت یا برخورد ظریف).
- نامناسب برای:
- آسیبهای گسترده و سطحی: خطوط پهن یا مالیدگیهای وسیع (مانان سابیدگی به دیوار).
- نقاط دارای فرورفتگی یا برآمدگی: اگر فلز بدنه در اثر ضربه شدید تغییر شکل داده باشد، ابتدا باید صافکاری (بدون رنگ یا با رنگ) انجام شود.
- رنگهای خاص: اگرچه این روش برای همه رنگها قابل اجراست، اما در رنگهای متالیک و صدفی که دارای دانههای اکلیل هستند، تطبیق کامل بافت رنگ نیاز به مهارت بسیار بالایی دارد و ممکن است در زیر نور مستقیم، کمی تفاوت دیدهشود.
تفاوت لیسه گیری و رنگ
لیسه گیری و رنگ کردن کامل یک قطعه، دو رویکرد کاملاً متفاوت برای ترمیم آسیبهای رنگ خودرو هستند. تفاوت اصلی آنها در میزان نفوذ به رنگ فابریک و تأثیر بر ارزش خودرو است.
۱. ماهیت کار و دامنه ترمیم
لیسه گیری (Touch-Up) یک روش ترمیم موضعی و میکروسکوپی است. هدف از لیسه گیری، پر کردن دقیق و همسطح کردن خطوط عمیق و نازکی است که از لایه محافظ (کیلر) عبور کردهاند. در این روش، تکنسین فقط روی همان خط تمرکز میکند، در حالی که رنگ اصلی و ضخامت فابریک اطراف خط حفظ میشود.
رنگ کردن کامل قطعه (Repainting) یک فرآیند ترمیم کلی است. این روش برای پوششدهی آسیبهای گسترده، تصادفات یا ساییدگیهایی استفاده میشود که نمیتوان آنها را به صورت نقطهای ترمیم کرد. در این حالت، کل سطح قطعه (مثلاً یک درب یا گلگیر) سنبادهزنی شده، زیرسازی میشود و سپس با یک لایه رنگ و کیلر جدید پوشانده میشود.
۲. تأثیر بر اصالت و ضخامت رنگ
مهمترین تفاوت فنی، مربوط به لایه رنگ کارخانه است:
- در لیسه گیری: ساختار اصلی رنگ خودرو دستنخورده باقی میماند. این فرآیند چنان دقیق است که ضخامت سنجهای رنگ، افزایش محسوسی در ضخامت نشان نمیدهند و این قطعه همچنان فابریک محسوب میشود.
- در رنگ کردن: لایه رنگ اصلی از بین میرود و لایه جدیدی با ضخامت بالاتر روی قطعه مینشیند. دستگاههای تخصصی ضخامتسنج به راحتی این افزایش ضخامت را تشخیص میدهند و قطعه رنگشده اعلام میشود.
۳. تأثیر بر ارزش و قیمت خودرو
این تفاوت، عامل تعیینکننده در بازار خرید و فروش خودرو است:
- لیسه گیری: چون قطعه از نظر کارشناسی “رنگشده” تلقی نمیشود و صرفاً یک ترمیم جزئی است، باعث افت قیمت جدی خودرو نمیشود. خریداران و کارشناسان آن را نشانهای از نگهداری دقیق مالک میدانند که تلاش کرده اصالت رنگ را حفظ کند.
- رنگ کردن: اعلام رنگ شدگی یک قطعه، باعث افت قیمت قابل توجه و جدی آن خودرو میشود. این امر به دلیل از دست رفتن اصالت رنگ و نشان دادن یک آسیب گستردهتر یا تصادف در گذشته است.
به طور خلاصه، اگر آسیب فقط به صورت خطوط باریک و عمیق است، لیسه گیری بهترین انتخاب است تا هم ظاهر خودرو ترمیم شود و هم ارزش آن حفظ گردد. در مقابل، اگر آسیب گسترده باشد، چارهای جز رنگ کردن کامل قطعه نیست.
تفاوت اصلی لیسه گیری و قلم گیری
هر دو روش برای پر کردن خطوط عمیق رنگ خودرو استفاده میشوند، اما تفاوت اصلی در روش اجرا و نتیجه نهایی است:
۱. قلم گیری (Touch-Up)
قلم گیری یک فرآیند سریع و ابتدایی است که در آن رنگ کددار یا قلمهای آماده، صرفاً برای پر کردن خط و جلوگیری از زنگزدگی به کار میروند.
- نتیجه: به دلیل عدم اجرای مرحله همسطحسازی، رنگ خشک شده به صورت یک برآمدگی ضخیم و پفکرده روی سطح رنگ فابریک باقی میماند که به راحتی قابل مشاهده و لمس است.
- تأثیر بر ارزش: کیفیت پایین ترمیم باعث میشود در کارشناسی رنگ مشهود باشد.
۲. لیسه گیری (Scratch Repair)
لیسه گیری یک فرآیند حرفهای و تخصصی است. پس از تزریق دقیق رنگ در خط، مهمترین مرحله یعنی لیسه کشی انجام میشود.
- نتیجه: در مرحله لیسه کشی، با ابزارهای تخصصی، رنگ اضافی به طور کامل برداشته میشود تا سطح رنگ تزریقشده دقیقاً همتراز با رنگ فابریک شود. در نتیجه، ترمیم تقریباً نامرئی شده و سطحی کاملاً صاف به دست میآید.
- تأثیر بر ارزش: ضخامت رنگ فابریک قطعه حفظ میشود و تأثیری بر افت قیمت یا اصالت خودرو ندارد.
خلاصه: قلم گیری فقط خط را پُر میکند؛ لیسه گیری خط را پُر کرده و آن را همسطح میکند تا اصالت رنگ حفظ شود.
رنگ مخصوص لیسه گیری
برای انجام لیسه گیری حرفهای، نیاز به رنگ خاصی دارید که باید کاملاً با رنگ فابریک خودروی شما تطابق داشته باشد. این رنگ معمولاً با نامهای رنگ کددار، قلم خشگیر با رنگ کددار یا به طور تخصصیتر رنگ لیسه گیری (Touch-Up Paint) شناخته میشود.
در اینجا به جزئیات این رنگ و نحوه تهیه آن میپردازیم:
۱. رنگ کددار (Matching Color Code)
مهمترین نکته در لیسه گیری، تطابق صد در صدی رنگ است. هیچ قلم خشگیر آمادهای در بازار، کیفیت لازم برای لیسه گیری حرفهای را ندارد.
الف) اهمیت کد رنگ خودرو
هر خودرو، دارای یک کد رنگ منحصر به فرد (معمولاً شامل اعداد و حروف) است که توسط کارخانه تعیین شده و نشاندهنده فرمول دقیق ترکیب رنگها است.
- محل کد رنگ: این کد معمولاً در یکی از محلهای زیر حک شده است:
- داخل ستون درب راننده یا سرنشین.
- زیر درب موتور (کاپوت).
- داخل محفظه صندوق عقب.
- در دفترچه راهنمای خودرو یا کارت مشخصات.
ب) فرآیند ساخت رنگ لیسه گیری
رنگ مورد نیاز برای لیسه گیری باید توسط مراکز تخصصی رنگ یا آزمایشگاههای رنگسازی خودرو، بر اساس همین کد رنگ ساخته شود.
- بررسی کد: متخصص رنگ، ابتدا کد رنگ شما را میخواند.
- فرمولاسیون: بر اساس فرمول کارخانه، رنگدانههای اصلی ترکیب میشوند.
- تطبیق با سن رنگ: به دلیل اینکه رنگ فابریک خودروی شما ممکن است در طول زمان در اثر آفتاب کمی تغییر (اصطلاحاً “کدر”) کرده باشد، متخصصان حرفهای ممکن است کمی ترکیب رنگ را تنظیم کنند تا رنگ ساختهشده با رنگ کنونی خودروی شما تطابق کامل داشته باشد.
۲. نوع رنگ و ترکیب آن
رنگ لیسه گیری باید از لحاظ ساختاری با رنگ خودروی شما همخوانی داشته باشد. اگر رنگ خودروی شما دوپوششه (Base Coat + Clear Coat) باشد، برای لیسه گیری به دو جزء نیاز دارید:
- رنگ پایه (Base Coat): همان رنگ اصلی که قرار است خط را پر کند. این رنگ معمولاً رقیق و با کیفیت بالا است.
- کیلر (Clear Coat): لایه محافظ شفافی که پس از خشک شدن رنگ پایه روی آن اعمال میشود تا جلوهای براق ایجاد کرده و رنگ را از عوامل محیطی محافظت کند. (در برخی کیتهای لیسه گیری، این دو در یک ترکیب ارائه میشوند، اما لیسه گیری حرفهای معمولاً به دو جزء جداگانه نیاز دارد.)
۳. ابزار اجرای رنگ
رنگ ساختهشده برای لیسه گیری، معمولاً با قلم خشگیر معمولی اعمال نمیشود. برای اجرای دقیق، از ابزارهای بسیار ظریف و دقیق استفاده میشود:
- قلم موهای نقاشی بسیار نازک (Fine Brushes): برای تزریق دقیق رنگ به داخل خط.
- اپلیکاتورهای میکرو (Micro-Applicators): ابزارهای تخصصی که مانند یک سر سوزن بسیار نازک عمل میکنند و اجازه میدهند مقدار بسیار کمی رنگ به داخل خط هدایت شود.
نکته کلیدی: تفاوت اصلی میان یک قلم خشگیر ارزانقیمت و رنگ لیسه گیری حرفهای، در دقت فرمولاسیون رنگ و همچنین رقیق بودن رنگ است که امکان پر کردن خطوط بسیار ظریف را بدون ایجاد برآمدگی ناخوشایند فراهم میکند.
آیا لیسه گیری افت قیمت دارد؟
این یک سوال بسیار کلیدی و مهم در بحث کارشناسی و خرید و فروش خودرو است. پاسخ این سوال کمی ظریف است و به این بستگی دارد که منظور شما از “افت قیمت” چقدر جدی باشد و چه کسی کارشناسی را انجام دهد.
به طور خلاصه: خیر، لیسه گیری حرفهای به خودی خود باعث افت قیمت شدید نمیشود، اما ممکن است در فرآیند کارشناسی خودرو ذکر شود.
در اینجا یک تجزیه و تحلیل کامل ارائه شده است:
۱. دیدگاه کارشناس فنی (با دستگاه)
هنگامی که کارشناس خودرو از دستگاههای تخصصی ضخامتسنج رنگ استفاده میکند:
- اگر کار بسیار تمیز باشد: ضخامت رنگ در محل لیسه گیری، در حد مجاز و نزدیک به ضخامت فابریک باقی میماند و کارشناس آن را به عنوان رنگ شدگی تشخیص نمیدهد. در این حالت، قطعه همچنان فابریک محسوب میشود.
- اگر لیسه گیری با حجم بالایی از مواد انجام شده باشد: در این حالت، دستگاه ممکن است اختلاف ضخامت جزئی را نشان دهد. کارشناس فنی احتمالاً در گزارش خود قید میکند: “بدنه فابریک است، اما در محل X، لیسه گیری/ترمیم ظریف خط و خش مشاهده میشود.”
در هر دو حالت، نکته مهم این است که قطعه رنگشده (Reng-Shode) محسوب نمیشود و این بزرگترین عامل حفظ ارزش خودرو است.
۲. دیدگاه خریدار و عرف بازار
در بازار خرید و فروش، ترمیم لیسه گیری به مراتب بهتر از رنگ کردن کامل قطعه است.
- کاهش ریسک خریدار: خریدار میداند که خودرو تصادف شدید یا خسارت جدی ندیده است، بلکه خط و خش عمیق (مانند خط کلید یا برخورد با درب خودروی دیگر) داشته که به صورت تخصصی ترمیم شده است.
- عدم افت شدید قیمت: افت قیمتی که برای یک قطعه رنگ شده (مثلاً یک گلگیر رنگشده) اعمال میشود، معمولاً بسیار جدی و قابل توجه است. لیسه گیری این افت را به دنبال ندارد. اگر هم افت قیمتی باشد، بسیار ناچیز و بیشتر جنبه چانهزنی جزئی دارد.
جمع بندی
لیسه گیری (ترمیم تخصصی خط و خش عمیق) یک فرآیند بسیار دقیق و دو مرحلهای است که برای ترمیم خطوط نازک و عمیقی که به آستر یا فلز رسیدهاند، استفاده میشود. هدف اصلی لیسه گیری، حفظ کامل اصالت رنگ فابریک خودرو و جلوگیری از افت قیمت ناشی از رنگآمیزی کامل قطعه است. این روش شامل پر کردن دقیق خط با رنگ کددار تخصصی و سپس اجرای مرحله حیاتی همسطحسازی (لیسه کشی) است تا برخلاف قلمگیری معمولی که یک برآمدگی زشت ایجاد میکند، رنگ ترمیم شده کاملاً با سطح رنگ فابریک اطراف همتراز و تقریباً نامرئی شود. اگرچه اجرای لیسه گیری نیازمند مهارت بسیار بالا و ابزار تخصصی است و برای آسیبهای گسترده مناسب نیست، اما بهترین راهحل برای ترمیم موضعی است که کمترین تأثیر منفی را بر ضخامت رنگ و در نتیجه بر ارزش فروش خودرو میگذارد.
مقالاتی که میتواند برای شما مفید باشد:
