زمان تعویض تسمه تایم

تسمه تایم یکی از آن بخش‌های حیاتی موتور است که نبودش عملاً یعنی مرگ پیشرانه. بسیاری از مالکان خودرو زمانی از اهمیت آن باخبر می‌شوند که دیر شده است و موتورشان نیاز به تعمیر اساسی دارد. در این مقاله به‌صورت کامل بررسی می‌کنیم که تسمه تایم چیست، چه موقع باید آن را تعویض کرد، چه علائمی نشان می‌دهد وقتش رسیده، و چرا کارشناسی خودرو سیار می‌تواند پیش از آن‌که کار به هزینه‌های سنگین برسد، از خسارت جلوگیری کند.

تسمه تایم چیست و چه نقشی در موتور دارد؟

برای درک اهمیت تسمه تایم، باید بدانیم که این قطعه چه کاری انجام می‌دهد. درون هر موتور احتراق داخلی، هماهنگی دقیقی بین حرکت میل‌لنگ (Crankshaft) و میل‌سوپاپ (Camshaft) وجود دارد. این هماهنگی باعث می‌شود سوپاپ‌ها در زمان مناسب باز و بسته شوند تا سوخت و هوا وارد سیلندر شود و گازهای حاصل از احتراق خارج شوند.

تسمه تایم وظیفه دارد این هماهنگی را به‌وسیله یک تسمه دندانه‌دار سنگین بر عهده بگیرد. هر دندانه این تسمه در جای مشخصی درگیر می‌شود و اگر حتی یک دندانه جا به‌جا شود یا تسمه پاره گردد، تمام سیکل احتراق به‌هم می‌ریزد. نتیجه‌ی آن می‌تواند شکستن سوپاپ‌ها، آسیب به سرسیلندر یا حتی نابودی کامل موتور باشد.

تسمه تایم هر چند کیلومتر باید تعویض شود؟

سازندگان خودروها برای هر مدل، بازه‌ مشخصی جهت تعویض تسمه تایم تعیین کرده‌اند. این بازه بر حسب کیلومتر پیمایش یا زمان استفاده (سال) مشخص می‌شود. بیشتر ماشین‌های داخلی و معمولی بازار، میانگین زمان تعویضی بین ۶۰ تا ۱۰۰ هزار کیلومتر دارند.

البته شرایط رانندگی، آب‌وهوا، کیفیت قطعه و سلامت سیستم روغن نیز می‌تواند زمان واقعی تعویض را جلوتر یا عقب‌تر بیندازد.

در ادامه، به چند مورد پرتکرار در بازار ایران اشاره می‌کنیم:

زمان تعویض تسمه تایم پراید

معمولاً هر ۶۰ هزار کیلومتر یا حدود ۳ سال یک‌بار باید تعویض شود. اگر خودرو بیشتر در ترافیک یا گرما کار می‌کند، بهتر است زودتر انجام شود.

زمان تعویض تسمه تایم پژو و سمند

برای پژو ۴۰۵، پارس و سمند با موتور XU7 معمولاً ۸۰ تا ۹۰ هزار کیلومتر پیشنهاد می‌شود. اما اگر تسمه کیفیت پایینی دارد یا خودرو زیاد در دورهای بالا کار کرده، احتیاطاً در ۷۰ هزار کیلومتر تعویض گردد.

زمان تعویض تسمه تایم پژو ۲۰۶

برای موتور TU3 (تیپ۲): بهتر است تسمه در ۶۰ تا ۷۰ هزار کیلومتر تعویض گردد.

برای موتور TU5 (تیپ۵): حد مجاز ۸۰ هزار کیلومتر است ولی بررسی زودتر کاملاً منطقی خواهد بود.

زمان تعویض تسمه تایم تارا

خودروی تارا با موتور EC5 (نسخه به‌روز شده TU5) عرضه می‌شود. بازه‌ی توصیه‌شده ۹۰ هزار کیلومتر یا هر ۴ سال است. به شرطی که از تسمه اصلی (دارای لوگوی PSA یا ایران‌خودرو) استفاده شود.

زمان تعویض تسمه تایم تیبا و کوییک

در مدل‌های موتور ۱.۵ لیتری سایپا، بازه‌ی مطمئن‌تر ۶۰ تا ۷۰ هزار کیلومتر است. تسمه این خودروها معمولاً زودتر دچار ترک و خشک‌شدگی می‌شوند.

علائم خرابی یا فرسودگی تسمه تایم

بیشتر رانندگان تا زمانی که تسمه پاره نشود، متوجه وضعیت آن نمی‌شوند. اما علائمی وجود دارند که می‌تواند زنگ خطر باشند:

• صدای غیرعادی از قسمت تسمه یا کاور موتور؛ مخصوصاً صدای سوت یا تق‌تق در دور بالا.
• لرزش و بد کار کردن موتور در حالت درجا (Idle rough).
• تاخیر در استارت یا گاز نخوردن یکنواخت.
• روشن شدن چراغ چک موتور بدون دلیل واضح.
• بررسی ظاهری تسمه: اگر روکش خشک‌شده، ترک‌خورده یا دندانه‌هایش صاف شده‌اند، تعویض فوری ضروری است.

معمولاً افراد عادی نمی‌توانند با مشاهده ساده تشخیص قطعی بدهند که آیا تسمه هنوز قابل استفاده است یا نه. زیرا عوامل متعددی مثل تراز پولی‌ها، بلبرینگ هرزگرد، یا نشتی روغن موتور نیز روی وضعیت آن اثر دارد.

در صورت خرابی یا تنظیم نادرست تایمینگ، مصرف روغن نیز ممکن است افزایش یابد. در مقاله‌ی ماشین روغن کم می‌کنه ولی دود نمی‌کنه این مسئله به‌صورت کامل بررسی شده است.

چرا بررسی تسمه تایم را باید به کارشناس سیار سپرد؟

تسمه تایم در زیر کاور بسته قرار دارد و برای دیدنش باید چند قطعه باز شود.

کارشناسان سیار با تجربه فنی و ابزار خاص مانند دوربین بازرسی و دستگاه عیب‌یاب (OBD Scanner) می‌توانند بدون باز کردن کامل مجموعه، وضعیت تسمه و تایم موتور را ارزیابی کنند.

سه دلیل اصلی برای سفارش کارشناسی سیار تسمه تایم:

1. صرفه‌جویی در زمان: نیازی نیست خودرو را به تعمیرگاه ببرید؛ کارشناس در محل شما حضور می‌یابد.
2. تشخیص دقیق‌تر: کارشناس علاوه بر تسمه، وضعیت شفت‌ها، تنظیم تایم و نشت‌ها را نیز چک می‌کند.
3. پیشگیری از خسارت جدی: اگر تشخیص دهد تسمه در مرز پارگی است، قبل از آنکه فاجعه رخ دهد، مالک را مطلع می‌کند.

در واقع کارشناسی تسمه تایم بخشی از کارشناسی فنی پیش از خرید خودرو نیز به حساب می‌آید؛ چون تسمه‌ فرسوده یکی از نشانه‌های نگهداری ضعیف خودرو است.

🔧 درخواست کارشناسی سیار تسمه تایم:

اگر مشکوک به صدای غیرعادی موتور یا خرابی تسمه هستید، کارشناس سیار خودرو می‌تواند در کمتر از یک ساعت در محل حاضر شود و وضعیت را بررسی کند.